GHP- mycie i dezynfekcja

Jednym z podstawowych elementów kontroli wewnętrznej oraz dobrej praktyki produkcyjnej i higienicznej GMP/GHP są zabiegi mycia oraz dezynfekcji. Ich skuteczność w największym stopniu determinuje bezpieczeństwo żywności.

Mycie i dezynfekcja służą uzyskaniu pewnego stanu czystości mytego obiektu na skutek działania ciepła, środków chemicznych i/lub oddziaływania mechanicznego.

Kombinacja tych trzech czynników musi zapewnić czystość:

• fizyczną (brak zanieczyszczeń mechanicznych widocznych gołym okiem),
• chemiczną (brak pozostałości środków chemicznych użytych do mycia i dezynfekcji),
• mikrobiologiczną (brak mikroorganizmów powodujących psucie się żywności oraz chorobotwórczych).

Mycie

Jego celem jest mechaniczne usunięcie części mikroorganizmów i wszelkich osadów oraz przygotowanie powierzchni mytych do dezynfekcji.

Mycie:
Cip (mycie w miejscu – Cleaning in Place) bez konieczności demontażu mytego obiektu, mycie mechaniczne w układach zautomatyzowanych,
Cop (mycie poza miejscem – Cleaning of Place) z demontażem obiektu, ręczne lub mechaniczne.

Etapy mycia

Niezależnie od systemu mycia zabieg ten składa się z następujących etapów:

• Usunięcie resztek produktu z maszyn i urządzeń.
• Mycie przy użyciu środków chemicznych.
• Wypłukanie pozostałości środków chemicznych użytych do mycia.
• Dezynfekcja przy użyciu środków chemicznych i ciepła.
• Wypłukanie pozostałości środków chemicznych użytych do dezynfekcji (wtórne zakażenie).

Mycie w systemie cip

• Bez konieczności demontażu.
• Czynnik myjący przepływa przez wszystkie elementy mytego obiektu (pompy, przewody, aparaty procesowe i elementy armatury), następnie jest zawrócony do zbiornika wyjściowego, a okresowo do oczyszczalni ścieków.
• Czas trwania zabiegu powinien być jak najkrótszy.
• Ilość cieczy w instalacji Cip musi być taka, aby całkowicie zapełnić rurociągi i zwilżyć wszystkie powierzchnie mytych obiektów.
• Natężenie przepływu sprzyja odrywaniu się cząstek zanieczyszczeń od powierzchni; im większa burzliwość strumienia, tym silniejsze zdzieranie warstwy przyściennej i lepszy efekt mechanicznej operacji.
• W zależności od rodzaju zabrudzeń mycie może być prowadzone na gorąco lub na zimno.
• W przypadku mycia zbiorników konieczne jest zastosowanie specjalnych głowic lub turbin rozpryskowych, liczba i sposób rozmieszczenia głowic powinny zapewnić skuteczne zraszanie całej powierzchni mytego obiektu strumieniem środka myjącego, uderzającego z odpowiednią prędkością.
• Roztwory mogą być użyte jedno- lub wielokrotnie, wielokrotne użycie środków myjących zmniejsza zużycie wody, czynników energetycznych i środków myjących.
• Pracą sterują układy regulacji automatycznej, które dostosowują mycie do rodzaju instalacji i obecnych w niej zanieczyszczeń.
• Przygotowanie, magazynowanie i rozsyłanie roztworów następuje w specjalnie wyodrębnionej jednostce instalacji procesowej zwanej stacją mycia.
• W małych zakładach, gdzie nie ma centralnych stacji mycia, bardzo przydatne są przenośne jednostki Cip do mycia pojedynczego obiektu, które wyposażone są w zbiornik środka myjącego, wysokociśnieniową pompę odśrodkową, dwa króćce do podłączenia mytego obiektu, całość umieszczona jest na ruchomym podwoziu.

Dezynfekcja

Zmniejszenie liczby mikroorganizmów do poziomu niezagrażającego ani zdrowiu konsumentów , ani jakości handlowej produktu jest możliwe dzięki dezynfekcji.

Dezynfekcja chemiczna – dezynfektanty muszą mieć atest PZH.

Dezynfekcja fizyczna:

• cieplna – gorącą wodą (temp. 850C) lub parą wodną.
• stosowanie lamp UV; głównie do dezynfekcji komór chłodniczych, mroźni, hal produkcyjnych, warunkiem skuteczności ich działania jest gładkość naświetlanych powierzchni, gdyż działają one zabójczo tylko na te drobnoustroje, które znajdują się na powierzchni bezpośrednio napromieniowanej.

Monitorując proces mycia i dezynfekcji, musisz kontrolować:

• Rodzaj i stężenie środka chemicznego.
• Temperaturę.
• Czas oddziaływania.
• Natężenie przepływu.

Weryfikacja mycia i dezynfekcji polega na:

• Sprawdzeniu czystości fizycznej (cena wizualna).
• Sprawdzeniu czystości mikrobiologicznej (testy mikrobiologiczne, zapisy parametrów mycia).
• Sprawdzeniu czystości chemicznej (badanie odczynu popłuczyn, zapisy parametrów mycia).

Zakładowy plan higieny:

• Jest zbiorem wytycznych oraz instrukcji czyszczenia, mycia i dezynfekcji wszystkich obiektów, których czystość wpływa na bezpieczeństwo i cechy jakościowe gotowych wyrobów.
• Jest niezbędny do uzyskania powtarzalności zabiegów mycia i dezynfekcji, niezależnie od obsady personalnej stanowisk pracy.
• Jego forma jest kwestią indywidualnego wyboru.
• Powinien dostarczać informacji o tym, kto, jakimi środkami i jak często przeprowadza zabiegi, kto sprawdza wykonanie i ich skuteczność.
• Wszystkie działania zrealizowane w ramach planu higieny powinny być udokumentowane.